Op de Facebook Page van De Morgen staat een filmpje waarin drie creatieven een probleem aan de kaak stellen dat we allemaal maar al te goed kennen. Creatieve beroepen kampen met de perceptie dat creatie iets is wat je vooral graag en gepassioneerd doet en waar niet per se voor betaald moet worden.

Voor niks gaat de zon op

Iedereen kent de verhalen van de onbetaalde pitches, de voorstudies die volledige projecten blijken te zijn en de niet aflatende stroom aan correcties waarvan verondersteld wordt dat ze in de prijs zijn inbegrepen. Het is inderdaad zo dat dit vaak als vanzelfsprekend word beschouwd en de mensen van het filmpje hebben gelijk om deze praktijken aan te klagen. In een restaurant stap je na een copieus 5-gangen menu ook niet op de chef af met de boodschap: “Weet je, het was niet slecht, maar niet helemaal wat ik ervan verwacht had. Toch bedankt voor de tijd en de moeite. Doei…” Ik weet wel zeker dat er onmiddellijk politie bij gehaald wordt en je manu militari alsnog de rekening zal betalen.

Maar er is een keerzijde aan dit verhaal, vind ik. Het is niet omdat een vriend of familielid je vraagt om een gratis reportage te maken, dat je dat ook moet doen. Of nog, het is niet omdat een klant of prospect je vraagt om een gratis ontwerp te maken, dat je daarop moet ingaan. Jij hebt altijd het recht om ‘nee’ te zeggen. Er is niemand die je verplicht om gratis te werken. Met andere woorden je doet het voor een stuk jezelf aan. En dan moet je niet komen zeuren…

Bovendien zegt het ook iets over de opdrachtgever. Iemand die je vraagt om gratis aan de slag te gaan, geeft blijk van een minachting voor je beroep. Het getuigt van bijzonder weinig respect. Vraag is of jij met zo iemand in zee wil. Iets om over na te denken, lijkt me.

Natuurlijk kan het soms interessant zijn om ‘gratis’ te werken. Bijvoorbeeld om de aandacht van een bepaalde klant op jou te vestigen of gewoon omdat je wel eens iets nieuws wil proberen. Maar laat het een bewuste keuze zijn en geen slaafs ondergaan van de gratis-dictatuur die sommige opdrachtgevers tot norm hebben uitgeroepen. Niet mee eens? Laat maar horen. Reageren op onze blog is ‘gratis en vrijblijvend’ 🙂