Hermann Zapf: 1918-2015

Hermann Zapf, ontwerper van lettertypes als Palatino, Optima, Zapfino, Melior, Aldus en de wereldwijd bekende symbolenset Zapf Dingbats, is niet meer.  De meesterlijke lettertekenaar en typografisch genie overleed op 96-jarige leeftijd. De nalatenschap van Zapf is echter niet beperkt tot een uitgebreide lijst lettertypes. Wist u dat Zapf aan de basis lag van de huidige composition engine in InDesign?

Hermann Zapf was niet alleen een getalenteerd letteracrobaat, maar bezat ook een stevige dosis technologisch vernuft. De man experimenteerde al in de vroege jaren ’60 met computer-aided typesetting. Ter vergelijking: de muis werd pas in 1964 uitgevonden en machines voor drukwerkvoorbereiding zagen er toen zo uit:

De PDP-8, eerste 'mini'-computer van Digital Equipment Corporation (DEC), geïntroduceerd in 1965.
De PDP-8, eerste ‘mini’-computer van Digital Equipment Corporation (DEC), geïntroduceerd in 1965.

 

Omdat hij geen gehoor vond in Duitsland verkaste Zapf naar de Verenigde Staten om er zijn ideeën uit de doeken te doen. Maar ook daar ving Zapf in eerste instantie bot. Het was pas in 1976 dat het vermaarde Rochester Institute of Technology (RIT) Zapf aanbood te komen doceren in ’typographic computer programming’, de allereerste opleiding in zijn soort. Aan de hand van discussies met de computer specialisten van Rochester en de hulp van enkele niet onbelangrijke bedrijfjes zoals IBM en Xerox, schaafde Zapf verder aan zijn ideeën. Het is daar dat de kiem is gelegd van wat later zou uitgroeien tot het beroemde (of is het beruchte) Hz-program.

Het Hz-program is Zapf’s eigen programma voor typesetting en het ultieme wapen in het streven naar een perfect tekstbeeld zonder witrivieren of gaten in de tekst door te brede woordspatiëring. Er is weinig geweten over het precieze algoritme dat Zapf gebruikte. Wel is zeker dat Zapf een combinatie gebruikte van glyph scaling (schalen van afzonderlijke lettervormen) en geavanceerde kerning (aanpassen van de witruimte tussen letterparen). Het feit dat het Hz-program superieure resultaten afleverde en er weinig bekend was over de precieze werking, maakte dat er rond het programma een mythe ontstond. Zapf droeg daar zelf gretig aan bij met beweringen als zou je met het Hz-program een zelfde typografisch niveau halen als Johannes Gutenberg himself.

Hz-program werd oorspronkelijk gepatenteerd door URW (een letteruitgeverij in Duitsland). Na het faillissement van URW belandde het patent bij Adobe Systems en vond het programma zijn weg naar de composition engine van InDesign. Of in de huidige versie van InDesign het Hz-algoritme van Zapf nog een rol heeft, is niet bekend.

Als eerbetoon aan de meester posten we onderstaand de video The Art of Hermann Zapf, een film omtrent het doel en de technieken van kalligrafie. Geproduceerd door Hallmark in 1967.

JumpLine: de letterypes van Hermann Zapf vind je bij Linotype

 

Een gedachte over “Hermann Zapf: 1918-2015”

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *